مرکز تحقیقات بازتوانی ریه

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

عصب فرنیک

عصب فرنیک به دلیل نقشی که در تنفس دارد یکی از مهمترین اعصاب بدن است. دو عصب فرنیک در سمت چپ و راست وجود دارد. عصب فرنیک منبع حرکتی اولیه دیافراگم، عضله اصلی تنفسی را فراهم می کند.

عصب فرنیک مسئول تامین هر دوی این اعصاب می باشد:

فیبرهای حرکتی به دیافراگم و فیبرهای حسی به پریکارد فیبری، پلور مدیاستن و صفاق دیافراگم.

عصب فرنیک از عصب3، 4 و 5 گردنی منشا می گیرد. این دو عصب از گردن منشا می گیرند، از قفسه سینه عبور می کنند و به دیافراگم ختم می شوند. به دلیل موقعیت و نزدیکی آن به ریه ها و قلب، عصب می تواند در صورت وجود شرایط خاص در هر یک از این اندام ها تحت تاثیر قرار گیرد. اگر هر یک از اعصاب آسیب ببیند و سیگنال های بین مغز و دیافراگم قطع شود، ممکن است از تنفس طبیعی جلوگیری شود.

فلج عصب فرنیک دلایل زیادی دارد و می تواند در اثر ضایعات در هر نقطه از مسیر عصب فرنیک ایجاد شود، زیرا این عصب از گردن حرکت می کند تا دیافراگم مجاور پریکارد را سوراخ کند.

 

یکی از علل شایع آسیب عصب فرنیک در درجه اول ناشی از جراحی قفسه سینه و قلب است. عصب فرنیک همچنین می تواند در اثر آسیب نافذ یا بلانت، بیماری های متابولیک مانند دیابت، علل عفونی مانند بیماری لایم و هرپس زوستر، تهاجم مستقیم تومور، بیماری های عصبی مانند اسپوندیلوز گردن و مولتیپل اسکلروزیس، میوپاتی و سندرم گیلن باره دچار نوروپاتی شود. آسیب نخاعی بالاتر از سطح مهره سوم گردنی نیز بر سیستم تنفسی تأثیر می گذارد.

بسته به اینکه عصب یک طرفه یا دوطرفه آسیب دیده باشد، علائم متفاوت است. اگر فقط یک عصب آسیب ببیند، بیمار به تنفس خود ادامه می دهد، هرچند که ممکن است با سختی همراه باشد و یا فقط در حالت دراز کشیده دچار مشکل تنگی نفس می شود. اگر هر دو اعصاب آسیب ببینند، بیمار قادر نیست به راحتی نفس بکشد و نیاز به اقدامات اورژانس پزشکی دارد.

بررسی الکترودیاگنوز عصب فرنیک و تعیین سرعت هدایت آن توسط متخصص طب فیزیکی و توانبخشی و یا متخصص مغز و اعصاب قابل انجام می باشد.